Vorige zaterdag ben ik nog eens op stap geweest met enkele vrienden die ik al een hele tijd niet meer gezien had en het was een plezant weerzien. Het thema was retro foto’s met rolschaatsen in jaren 80/90 kledij. Hieronder een greep uit de reeks. Op het einde van de dag hadden we als bonus dat het begon te gieten waardoor we een deel wet look foto’s hebben kunnen nemen.
Speciale fotobewerkingen
Zoals veel fotografen/ontwerpers hou ik me bezig met speciale fotobewerkingen. Dit wil zeggen dat we van een foto iets speciaals gaan maken. Hierbij hebben we de uitgebreidere fotobewerkingspaketten nodig zoals Gimp of Photoshop. Hier mijn laatste creatie.
nsfotografie.be
Sinds deze week is mijn nieuwe website online. Deze zal veel fotoreeksen bevatten, alsook info omtrent cursussen, fotoreportages, etc.
Je kan mijn site hier terugvinden : http://www.nsfotografie.be
Darktable 3.2.1
Sinds 10/08/2020 is er een nieuwe versie van Darktable (Open Source variant van Adobe Lightroom). Er zijn zeer veel verbeteringen aangebracht:
- De lighttable view is aangepast zodat de performantie hoger geworden is. Ook is de filmstrip heropgebouwd.
- Darktable heeft nu een meer professionele look.
- Colorpicker en location modules zijn aangepast.
- De module voor negatieven is verbeterd.
- Er is een nieuw histogram : RGB Parade
- Er is nu een notitie veld per foto aanwezig.
- en nog meer nieuwigheden
Voor gans de lijst van wijzigingen t.o.v. v3.0.2 kan je hier terecht.
Lensfouten in hoeken wegwerken
Wanneer we RAW foto’s uit bridge camera’s halen, is de kans groot dat er zogenaamde fouten staan in de hoeken van de foto. Dit zijn geen fouten, maar een volledige opname van de sensor. Wanneer we bijvoorbeeld een JPEG afbeelding maken met het fototoestel, zal de camera automatisch de foto corrigeren zodat deze hoeken weggewerkt worden. Hieronder de foto met de niet weggewerkte hoeken :
Echter is dit niet het geval bij RAW foto’s. Daar moet je dit achteraf nog doen dmv de software. Sommige pakketten zoals Lightroom doen dit automatisch (ook al staat de lenscorrectie uit), bij andere moet je de module Lenscorrectie aan zetten. Hieronder het resultaat na het aanzetten van de lenscorrectie met het programma Darktable.
Een bijkomend voordeel is dat lensfouten (bv bolvormige of kussenvormige vervorming) ook weggewerkt worden.
Lensfouten Deel 2 : Lensflare
Lensflare is een ongewenste reflectie in een objectief veroorzaakt door een sterke lichtbron zoals bijvoorbeeld de zon. We herkennen lensflare aan de volgende zaken :
- Ronde heldere vlek (meestal groene schijn).
- Dikwijls is het een reeks vlekken die in dezelfde lijn liggen.
Oplossing :
- De lenskap. De zijdelings invallende lichtstralen worden zo tegengehouden en de kans op lensflare wordt veel kleiner.
- Het diafragma kleiner maken.
Soms echter kan lensflare toffe foto’s opleveren zoals op de foto hieronder.
Publicatie van foto
Jawel, weer een publicatie gevonden van dezelfde foto. Bij de VRT is’t em precies populair. 🙂 Merci mensen van de VRT redactie!
RAW bewerking
Veel mensen hebben me in het verleden gevraagd om eens uit te leggen hoe een RAW bewerking eigenlijk in zijn werk gaat. Hier een korte samenvatting van hoe we dit best kunnen doen.
Voorbereiding en foto’s nemen.
Om de nabewerking van foto’s vlot te laten verlopen zijn er enkele zaken die belangrijk zijn tijdens het nemen van de foto :
- Ten eerste een goede opname nemen, dus een zo correct mogelijke belichting, witbalans en kadrering instellen waardoor er achteraf minder werk moet gestoken worden in de nabewerking. Fotograferen door de optische as is een aanrader (zeker bij gebouwen).
- Kies een goed formaat : RAW foto’s hebben een grotere bitdiepte (meestal 14bit) en detail en daardoor zullen uw foto’s er beter uitzien. Als we JPEG gebruiken, dan verliezen we veel in de hooglichten en er is verlies door compressie doordat de bitdiepte veel lager is (8bit). Ook zijn uitgebrande delen bij een JPEG definitief verloren, waar we deze info bij een RAW formaat wel nog deels kunnen recupereren. Bij een crop sensor kunnen we maximaal 1&1/3 stap licht recupereren en bij full frame camera’s kunnen we soms tot 2 stappen gaan.
- Zie dat de foto scherp is, want onscherpe foto’s scherp maken gaat niet. Enkel lichtjes onscherpe foto’s kan je nog wat bijwerken.
- Kies tenslotte een goede RAW bewerker : Darktable, Lightroom, Photoshop, …
Voorbereidende stappen.
Tijdens de RAW bewerking zijn er bepaalde stappen die we eerst uitvoeren alvorens we de feitelijke RAW bewerking gaan doen. De reden is dat deze nog een grote invloed kunnen hebben op de belichting van de foto.
- We voeren een lenscorrectie uit waardoor de lensfouten van de foto gecorrigeerd worden.
- Daarna zetten we de foto recht (als hij scheef staat).
- Indien nodig snijden we de foto bij (crop).
- We voeren eventueel bijwerkingen uit met het kloon gereedschap.
- We passen eventueel lokaal de belichting aan.
RAW bewerking.
Hierna gaan we over tot de RAW bewerking, m.a.w. de correcte instelling van de belichting van de foto. Belangrijk is dat we de grafiek ofwel het histogram in het oog houden.
Het histogram is als volgt ingedeeld : links staan de donkere gedeeltes van de foto en rechts de lichte delen van de foto. Uiterst links staan de zeer donkere delen en uiterst rechts de zeer lichte delen. Bovenaan links en rechts staan pijltjes. Als deze wit van kleur zijn of ze hebben een andere kleur, dan weet je dat er overbelichting aanwezig is. Geen kleur wil zeggen dat er geen overbelichting is. Wit wil zeggen dat alles uitgebrand is.
Onder de grafiek krijgen we ook nog te zien met welke camera instellingen de foto genomen is.
We volgen volgende stappen chronologisch tijdens de bewerking :
- Pas de witbalans aan zodat deze correct is.
- Daarna corrigeren we de algemene belichting, dus gans de grafiek wordt aangepast. Voor de belichting werken we best per 1/3 stap zoals bij een fototoestel. Dit om eenzelfde manier van werken te behouden en zo weten we beter hoeveel licht we toevoegen of weglaten.
- Vervolgens corrigeren we de schaduwen en witte tinten.
- Tenslotte de hooglichten en zwarte tinten.
- Hierna corrigeren we de ruis. Bij de oudere toestellen hebben we meer last van kleurenruis (rood/groen/blauwe ruis) en bij de nieuwe is het eerder gewone ruis (ofwel witte ruis, m.a.w. over het ganse lichtspectrum).
Ons doel is dus om een uitgebalanceerde curve te hebben zonder uitgebrandde delen.
Lensfouten deel 1 : Moiré Effect
Een moirépatroon is een interferentiepatroon dat ontstaat als twee sets met lijnen over elkaar heen gelegd worden onder een iets verschillende hoek, of als zij een iets verschillende lijnafstand hebben.
De term komt van het Franse moiré, oorspronkelijk een soort zijde, maar tegenwoordig ook wel van katoen of kunstzijde, met een waterachtig uiterlijk.
Moirépatronen kunnen ontstaan als meerdere gelijksoortige patronen op elkaar geprojecteerd worden, bijvoorbeeld als twee dunne stoffen, zoals zijde of vitrage, die over elkaar heen worden gelegd, maar ook als een reeds gerasterde (kranten)foto nogmaals afgedrukt wordt en daarmee nogmaals gerasterd wordt, of als lijnen op papier of op een computerscherm worden getekend. Doordat de lijnen of punten van de twee rasters op sommige plaatsen naast elkaar staan, op andere plaatsen over elkaar heen vallen, ontstaat een patroon van lichte en donkere banden, die bovenop de onderliggende lijnen geprojecteerd lijken. Complexere moirépatronen ontstaan als de lijnen gebogen zijn, of niet volledig parallel. Van moirépatronen wordt gebruikgemaakt in de popart.
Moirépatronen komen vaak voor als ongewenste neveneffecten van digitale beelden. Zo kan een moirépatroon optreden als de horizontale streepjes van een overhemd van een presentator op de televisie interfereren met de lijnen van de tv. Het moiré-effect is een speciaal geval van aliasing, die ontstaat doordat er te weinig samples genomen worden van een fijn patroon.
Lichteigenschappen
In de fotografie of andere afbeeldingskunsten moeten we het hebben van de schaduwwerking van het licht. Hierdoor krijgen we een 3D gevoel van de foto of tekening.
Hier enkele eigenschappen van lichtbronnen die we in ons achterhoofd moeten houden wanneer we een persoon of object willen belichten en wat dit als gevolg heeft voor de schaduwwerking.
- afstand van de lichtbron tot het onderwerp
- grootte van de lichtbron
- intensiteit of sterkte van de lichtbron
- hoek van de lichtbron t.o.v. het onderwerp : frontaal, zijdelings, tegenlicht, boven, onder
- hard & zacht licht
- soort van lichtbronnen
Afstand van de lichtbron tot het onderwerp
Met de afstand bepalen we de grootte en de intensiteit van de lichtbron.
Een grote lichtbron op verre afstand (bijv. de zon) wordt een kleine lichtbron t.o.v. het onderwerp.
Belangrijk : Wanneer je de afstand tussen de lichtbron en het onderwerp verdubbelt, zal de hoeveelheid licht die het onderwerp bereikt met een factor 4 afnemen. Je zal dus 2 stappen licht moeten toevoegen om eenzelfde belichting te krijgen. Bij een verdriedubbeling heb je al een factor 9!
Grootte van de lichtbron
Hoe groter de lichtbron, hoe kleiner de schaduwen en hoe zachter de overgang van licht naar donker. Een kleinere lichtbron geeft duidelijker afgelijnde schaduwen.
Intensiteit of sterkte van de lichtbron
De intensiteit van de lichtbron is één van de belangrijke factoren die mee de lengte van de sluitertijd bepaalt. Hoe intenser de lichtbron, hoe korter de sluitertijd kan zijn.
Hoek van de lichtbron
Frontaal licht : weinig schaduwen en dus een vlakkere foto.
Zijdelingse lichtbron (licht dat meer onder een hoek komt) : geeft veel meer schaduwen en dus meer 3D gevoel. Dit is ideaal om structuren (van bijv. de huid) weer te geven.
Tegenlicht : geeft een duidelijk afgelijnd onderwerp en maakt dit los van de achtergrond. Het onderwerp staat dus volledig in de schaduw.
Onderlicht : Het geeft een theatraal, absurd beeld en wordt eigenlijk alleen maar gebruikt voor speciale horror-effecten.
Bovenlicht : hangt ongeveer recht boven het object en wordt weinig toegepast, omdat de schaduwen er een lelijke richting door krijgen. Er wordt ook diepte gesuggereerd, en bovendien is de kleurweergave niet goed, omdat de loodrechte vlakken daardoor re weinig licht krijgen.
Hard & zacht licht
Hard licht : wordt meestal door de volgende lichtbronnen veroorzaakt : zon, lamp zonder diffuser, LED zaklamp
Zacht licht : dit kunnen we maken d.m.v. een softbox of een diffusor. Ook een wolkendek kan als diffusor dienen. Zacht licht geeft meer een jeugdig, dromerig karakter aan een foto.
Let wel dat het licht niet te schaduwarm wordt want dan wordt de foto te vlak en dus saai of oninteressant.
Soorten van lichtbronnen
We hebben verschillende soorten van lichtbronnen waardoor we een verschil krijgen in temperatuur (warm of koud licht).
Hieronder hebben we lichtbronnen die we op shoots regelmatig gebruiken :
- zonlicht (warm)
- studioflitsers (warm)
- bouwlampen (halogeen – warm)
- zaklampen (led, gloeilamp)
- TL-lamp (tungsten, koud)
- kaarslicht, vlammen (warm)
- LED verlichting (warm of koud)
- UV licht (vooral in combinatie met reflecterende oppervlakken gebruiken, bijv verf, wit oppervlak)
Nico Suykens Fotografie 